دررفتگی لگن نوزادان (DDH)
در رفتگی مادرزادی لگن در ناحیه مفصل ران که نام کامل آن Developmental dysplasia of the hip or DDH است، جزو بیماری های مادرزادی است و در آن سر استخوان ران به درستی در داخل حفره استابولوم لگن قرار نگرفته است.
تمام نوزادان بلافاصله بعد از تولد باید توسط پزشک از لحاظ وجود این بیماری معاینه شوند و در صورت لزوم از روش های تصویر برداری مثل سونوگرافی یا رادیوگرافی برای بررسی بیشتر استفاده میشود.
علل در رفتگی مادرزادی لگن:
علت این بیماری به درستی شناخته شده نیست:
به نظر میرسد در جوامعی که نوزاد را قنداق میکنند شیوع این بیماری بیشتر بوده و در مناطقی که مادر بچه را در پشت کمر یا جلوی شکم خود آویزان میکند این بیماری شیوع کمتری دارد.
- در رفتگی مادرزادی لگن بیشتر مفصل ران چپ را گرفتار میکند.
- بیشتر در دختر ها دیده میشود
- در نوزادانی که در شکم مادر در وضعیت برعکس معمول قرار گرفته اند (سر به طرف بالا و پا به پایین) بیشتر است.
دررفتگی مادرزادی مفصل ران در موارد زیر هم بیشتر دیده میشود:
- فرزندان اول خانواده
- نژاد سفید
- وجود ناهنجاری های مادرزادی دیگر مانند تورتیکولی و یا پاچنبری
هر چه مدت زمان بیشتری از تولد نوزاد بگذرد و درمان به تاخیر بیفتد این تغییرات بیشتر شده و درمان بچه را مشکل تر می سازد در نتیجه تشخیص این بیماری و درمان آن هر چه زودتر باید شروع شود.
علائم در رفتگی مادرزادی لگن
مهمترین این علائم در سنین قبل از سه ماهگی عبارتند از:
- در ناحیه کشاله ران همه نوزادان چین های پوستی بطور طبیعی وجود دارد، در این بیماری این چین ها ممکن است در دو طرف غیر قرینه بوده و چین های کشاله ران در طرف دررفته بیشتر باشد.
- مفصل ران نوزاد دچار محدودیت حرکت شده و بخصوص دو ران بچه خوب از هم باز نمیشوند و مادر ممکن است نتواند ران های نوزاد را برای تعویض پوشک خوب از هم باز کند.
- تست ارتولانی و بارلو Ortolani and barlow’s test : این تست ها توسط پزشک انجام میشوند، پزشک نوزاد را به پشت بر روی تخت خوابانده و با گرفتن ران و ساق نوزاد، مفصل ران را با فشار دست جا میندازد و با برداشته شدن فشار مفصل دوباره در میرود.
مهمترین علائم در رفتگی مادرزادی لگن در سنین بعد از سه ماهگی عبارتند از:
– محدود شدن حرکات مفصل ران : در این سنین حرکت دور شدن ران محدودتر میشود و مادر و یا پزشک نمیتوانند به راحتی ران های بچه را از هم جدا کند
– برجستگی استخوانی تروکانتر بزرگ در طرف بیرونی لگن بچه بیرون تر و برجسته تر از معمول است.
– کوتاه بودن اندام : ران طرف در رفته کوتاه تر به نظر میرسد. وقتی کودک را به پشت میخوابانیم و زانو های وی را خم کرده بطوریکه کف پاها بر روی زمین باقی بماند زانوی طرف دررفته پایین تر از زانوی طرف سالم است. به این معاینه تست گالزی Galezzi test میگویند.
– تست تلسکوپی: توسط پزشک انجام می شود
– لنگش : کودک مبتلا به دررفتگی مفصل ران دیر راه میفتد و موقع راه رفتن هم میلنگد. وقتی در رفتگی یک طرفه است کودک موقعی که پای سالم را از روی زمین بلند کرده و تکیه را بر روی طرف بیمار میندازد کل تنه خود را به آن طرف خم میکند. به این طرز راه رفتن راه رفتن ترندلنبرگ Trendelenburg gait میگویند. وقتی دررفتگی دو طرفه است بچه هر پایی را که بر زمین میگذارد تنه را به همان طرف خم میکند. این را راه رفتن اردکی Waddling gait میگویند.
– افزایش لوردوز کمری : در این بچه ها بخصوص در نوع دو طرفه موقع ایستادن قوس کمر بیش از حد معمول است.
– تست ترندلنبرگ : این معاینه را پزشک انجام میدهد. پزشک از بیمار میخواهد که سرپا و رو به دیوار ایستاده و هر دو دست را برای حفظ تعادل به آن تکیه دهد. سپس از او میخواهد تا پای سالم را از روی زمین بلند کرده و روی پای بیمار بایستد. در فرد بیمار به علت ضعیف بودن عضلات ابدکتور ران، لگن نمیتواند تعادل خود را حفظ کند و طرف سالم لگن به پایین متمایل میشود و بچه برای اینکه تعادل خود را حفظ کند تنه خود را به طرف بیمار متمایل میکند.
تشخیص در رفتگی مادرزادی لگن
پزشک معالج بعد از معاینه بیمار برای تشخیص قطعی از روش های تصویربرداری مثل سونوگرافی و رادیوگرافی ساده استفاده میکند.
درمان در رفتگی مادرزادی لگن
هرچه درمان زودتر شروع شود با روش های ساده تری میتوان به نتیجه رسید، مدت درمان کوتاه تر است و نتیجه درمان بهتر خواهد بود.
نوع درمان بر حسب اینکه بیماری در چه سنی تشخیص داده شود متفاوت است.
– درمان دررفتگی مادرزادی مفصل ران در سنین نوزادی: در نوزادان درمان با بستن ارتوز به نام کمربند پاولیک هارنس (Pavlic Harness) انجام می شود
هدف این است تا با این وسیله مفصل ران برای مدتی حدود یک تا دو ماه در وضعیت خاصی قرار بگیرد و بعد از مدتی سر استخوان در داخل حفره استابولوم پایدار میشود.
برای مشاهده خدمات ارتوز کلیک نمایید
این درمان را میتوان در کودکان تا سن حداکثر شش ماهگی انجام داد.
معمولا وقتی بچه شروع به چهار دست و پا راه رفتن میکند ( سنین ۶-۴ ماهگی) این روش درمانی دیگر تاثیر زیادی نداشته و باید درمان های مرحله بعد انجام شود.
– درمان دررفتگی مادرزادی مفصل ران در سنین بین ۶ تا ۱۸ ماهگی
اگر تشخیص بیماری در سنین بین شش ماهگی تا یک و نیم سالگی داده شود درمان مشکل تر است
در این بیماران پزشک سعی میکند مفصل ران بیمار را در اطاق عمل و زیر بیهوشی عمومی جااندازی کرده و اندام های تحتانی و تنه را مدتی در یک قالب گچی در وضعیتی خاص نگه دارد.
گاهی اوقات در سنین کمتر از شش ماهگی هم ممکن است درمان با کمربند ذکر شده در قبل موثر نباشد و پزشک از روش جااندازی و گچ گیری استفاده کند.
– درمان دررفتگی مادرزادی مفصل ران در سنین بالای یک و نیم سالگی در اکثر مواقع برای درمان از عمل جراحی کمک گرفته میشود.
در سنین بالای یک و نیم سالگی برای درمان در رفتگی مادرزادی لگن معمولا شکل استخوان های لگن هم تغییر میکند و بغیر از جااندازی باز دررفتگی، در بسیاری اوقات نیاز به جراحی بر روی استخوان هم وجود دارد
جهت کسب اطلاعات بیشتر و تماس با کلینیک به بخش تماس با ما مراجعه نمایید